مودرا در زبان سانسکریت به معنای مهر و موم بوده، اما در کل واژه‌ای سمبلیک است. سمبلیک بودن واژۀ مودرا موجب می‌شود تا ما در هر جا، مودراهای متفاوتی داشته باشیم.گاهی اثر انجام‌دادن بعضی از مودراها درکل بدن محسوس است. در این حالت‌ها از دستان و انگشتان بیشتر از سایر اندام‌ها استفاده می‌شود. مودرا  در پیکرنگاری و اعمال روحانی مذاهب هندی و آیین چینی  به عنوان “حرکات و اشارات معنوی” و “مهرتأیید و صحت” نیز به کارگرفته می‌شود.
مودراها با دست، بازو و بالا تنه انجام می‌شود.
انواع متعددی از کونگ فو، منطبق با وضعیت‌ها و حالات مودراها می‌باشند. در مراسم عبادی تانتریک از ۱۰۸حرکت مودرا به‌طور منظم استفاده می‌شود. حرکات مودرا هم چنین در رقص کلاسیک هندی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد؛ به‌طوری که در یکی بیش از ۲۰۰ و در دیگری بیش از ۲۵۰ حرکت مودرا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مدت زمان

برای این تمرینات مودرا مدت زمانی خاصی مد نظر نیست. شما می‌توانید این تمرینات را در حالت نشسته، ایستاده و یا خوابیده در رختخواب، در هر جایی و هر زمانی که وقت دارید، انجام دهید.

۱- گیان مودرا – مودرای آگاهی

شیوه: نوک انگشت شست را با نوک انگشت سبابه لمس کنید، به‌طوری که سه انگشت دیگر در یک امتداد کشیده شوند.

ویژگی خاص: از آن جایی که این حرکت “مودرای آگاهی” نام دارد، انجام آن موجب بالا رفتن آگاهی می‌شود. نوک انگشت شست دارای مراکز تحریک غدۀ هیپوفیز و غدد مترشحۀ داخلی می‌باشد.
هنگامی که ما این مراکز را با انگشت سبابه لمس می‌کنیم، فعالیت و کارکرد این غدد بیشتر می‌شود.

فواید: از مزایای این مودرا می‌توان به افزایش نیروی حافظه، تقویت مغز، بالا بردن تمرکز و جلوگیری از بی‌خوابی اشاره کرد. انجام  منظم این مودرا، موجب درمان کلیۀ اختلالات روانی مانند اختلالات فکری،  حملات عصبی، خشم و افسردگی می‌گردد.

۲- پریتوی مودرا – مودرای زمین

شیوه: با نوک انگشت  انگشتری (دوم)، انگشت شست را لمس کنید، در حالی که سه انگشت دیگر به حالت  کشیده باشند.

ویژگی خاص: کاهش کلیۀ ضعف‌های جسمی  و بدنی.

فواید: انجام این مودرا  به افزایش وزن افراد ضعیف و لاغر کمک کرده، رنگ پوست را بهبود بخشیده و موجب درخشندگی آن می‌شود. هم‌چنین با حفظ روند سلامتی موجب کارکرد فعالانۀ اندام‌های بدن می‌شود.

۳-وارونا مودرا –  مودرای آب

شیوه: با نوک انگشت کوچک، نوک انگشت شست را لمس کنید، در حالی‌که سه انگشت دیگر کشیده و آزاد باشند.

ویژگی خاص: تعادل حجم آب بدن و جلوگیری از کلیۀ بیماری‌هایی که در اثر کمبود آب بدن به وجود می‌آیند.

فواید: با حفظ تعادل حجم آب بدن، سلامت بدن را حفظ می‌کند. از دردهای ناشی از اسهال و استفراغ و انقباضات ماهیچه‌ای جلوگیری می‌کند.

۴-وایو مودرا – مودرای هوا

شیوه: انگشت سبابه را روی مرکز انگشت شست نگه داشته و با انگشت شست فشار وارد کنید. این در حالی است که سه انگشت دیگر را راست و مستقیم نگه داشته‌اید.

ویژگی خاص: انجام این مودرا از کلیۀ بیماری‌هایی که در اثر عدم تعادل و توازن هوا به وجود می‌آیند، جلوگیری می‌کند.

مدت زمان: انجام این مودرا به مدت ۴۵ دقیقه در طی ۱۲ تا ۲۴ ساعت موجب کاهش درد و سختی ناشی از بیماری‌ها می‌شود. برای حصول نتیجۀ بهتر این مودرا را به مدت دو ماه انجام دهید.

فواید: این مودرا روماتیسم، ورم مفاصل، نقرس، پارکینسون و فلج را بدون هیچ دارویی بهبود می‌بخشد. هم چنین برای خشکی عضلات گردن، فلج اعضای صورت و گرفتگی اعصاب گردنی مفید است و نفخ معده را نیز برطرف می‌کند.

۵-شونیا مودرا – مودرای پوچی

شیوه: انگشت میانی را برکف دست، در زیر شست گذاشته و با شست به آن فشار وارد کنید.

ویژگی خاص: کاهش سنگینی بدن.

مدت زمان: شخص می‌تواند تا بهبود کامل بیماری، این مودرا را روزانه به مدت ۴۰ تا ۶۰ دقیقه انجام دهد.
فواید: در عرض ۴ یا ۵ دقیقه گوش درد را برطرف می‌کند. این موردا برای ناشنوایان و بیماران روحی مناسب است، البته نه افرادی که به‌طور مادرزاد این بیماری‌ها را دارند.

۶-سوریا مودرا – مودرای خورشید

شیوه: انگشت انگشتری را خم کرده، با انگشت شست آن را فشار دهید.

ویژگی خاص: موجب فعالیت بهتر و بیشتر غدۀ تیروئید می‌شود.

مدت زمان: این تمرین را روزانه دو بار  و هر بار به مدت ۵ تا ۱۵ دقیقه انجام دهید.

فواید: کاهش میزان کلسترول بدن.  کمک به کاهش وزن و کاهش اضطراب و نگرانی.  بهبود مشکلات سوءهاضمه.

۷-پرانا مودرا – مودرای زندگی

شیوه: انگشت انگشتری و انگشت کوچک را خم کرده و با نوک این انگشتان، نوک انگشت شست را لمس کنید. این تمرین را در حالی انجام دهید که دو انگشت دیگر کشیده باشند.

ویژگی خاص: از آن جایی که این مودرا، مودرای زندگی نام دارد؛ بنابراین، موجب افزایش قدرت و نیروی زندگی می‌شود. به‌طور مثال افراد ضعیف را قوی کرده، گرفتگی رگ‌های خونی را کاهش می‌دهد. تداوم و انجام منظم این مودرا، موجب می‌شود تا شاداب‌تر و فعال‌تر باشیم.

مدت زمان: مدت زمان خاصی مد نظر نیست. فرد می تواند در هر زمانی آن را انجام دهد.

فواید: بهبود و افزایش ضریب ایمنی بدن. بهبود و افزایش قوۀ بینایی و کاهش بیماری‌های مرتبط با چشم. رفع کمبود ویتامین و خستگی.

۸-آپانا مودرا – مودرای هضم

شیوه: با نوک انگشتان میانی و انگشتری، نوک انگشت شست را لمس کنید، در حالی که دو انگشت دیگر کشیده باشند.

ویژگی خاص: این مودرا از آن جایی که سیستم دفع را تنظیم می‌کند، نقش مهم و به‌سزایی در سلامتی ما دارد.

مدت زمان: روزانه به مدت ۴۵ دقیقه این مودرا را انجام دهید، اما باید این نکته را یادآور شویم که انجام این حرکت به مدت طولانی‌تر فواید بیشتری دارد.
فواید: تنظیم و تعدیل قند خون (دیابت). بهبود یبوست و بواسیر. کمک به دفع منظم و طبیعی مواد زاید بدن (مدفوع).

۹-آپاناوایو مودرا – مودرای قلب

شیوه: با نوک انگشتان میانی و انگشتری، نوک انگشت شست را لمس کنید، در حالی که انگشت سبابه مرکز شست را لمس می‌کند. این در حالی است که انگشت کوچک باز و کشیده است.

ویژگی خاص: این موردا برای قلب مفید بوده و انجام آن مانند تزریق دارویی، به کاهش حملات قلبی کمک کرده و مانند قرص‌های قلب اثربخش است. هم چنین انجام این موردا، موجب کاهش میزان گاز و نفخ بدن می‌شود.

مدت زمان: تا جایی که می‌توانید این موردا را انجام دهید. بیماران قلبی و فشار خونی این موردا را روزانه به مدت ۱۵ دقیقه و برای حصول نتیجۀ بهتر، دو بار در روز انجام دهند.

فواید: این مودرا موجب تقویت قلب و تنظیم ضربان آن می‌شود. سیستم دفع را تنظیم می‌کند و ناراحتی‌های معده را برطرف می‌کند.

۱۰-لینگا مودرا – مودرای حرارت و گرما

شیوه: انگشت‌های هر دودست را درهم قفل کنید و انگشت شست دست چپ را به صورت عمودی و مستقیم نگه دارید و سپس با انگشتان سبابه و شست دست راست، دور شست دست چپ حلقه‌ای بزنید.

ویژگی خاص: انجام این موردا موجب تولید حرارت در بدن ما می‌شود. برای این که از فواید بیشتر این موردا بهره‌مند شویم، باید علاوه بر انجام  آن، به میزان بیشتری شیر، روغن، آب و آب میوه مصرف کنیم.

مدت زمان: هر زمان که تمایل دارید  این موردا را انجام دهید، اما از آن جایی که موجب تولید گرما و حرارت زیادی در بدن می‌شود نباید آن را زیاد انجام داد. انجام طولانی مدت آن، حتی در زمستان، می‌تواند موجب عرق کردن شما بشود.

فواید: تولید بلغم را متوقف کرده و شش‌ها را تقویت می‌کند. سرماخوردگی‌های مزمن و عفونت‌های ریوی و برونشی را بهبود می‌بخشد. بدن را تقویت می‌کند. شما این حرکات مودرا را می‌توانید در زمان و هر مکانی در اتوبوس، مترو، اتومبیل، محل کار و خانه انجام دهید. باید مودرا را انجام دهید تا باورش کنید. شما چیزی را از دست نمی‌دهید، بلکه چیزهای زیادی به دست می‌آورید.

نکتۀ آخر این‌که، این مودراها را تنها برای خود نگه ندارید، بلکه آن‌ها را به دوستان، هم‌کلاسی‌ها، اقوام و  آشنایان خود یاد بدهید تا افراد بیشتری از فواید آن برخوردار شوند.